Wanneer een brand in een grote Antwerpse bioscoop tientallen slachtoffers eist, en de brand blijkt aangestoken, rijst al snel het vermoeden dat het om een aanslag gaat. Commissaris Stef Cools en zijn team onderzoeken de zaak. De rechts-populistische burgemeester Denaeyer mengt zich continu door het onderzoek in een bepaalde richting te willen sturen. Hij heeft er vanwege naderende verkiezingen baat bij dat de bevolking denk dat het een terroristische aanslag is. Wanneer IS de verantwoordelijkheid voor de aanslag opeist, komt dat Denaeyer goed uit, maar Cools blijft er van overtuigd dat de dader in extreemrechtse kringen gezocht moet worden. Als de dader contact opneemt met Cools, wordt hij in zijn vermoedens bevestigd. Het wordt een persoonlijke strijd tussen Cools en de aanslagpleger.

Klassieke ingrediënten
Dat je met klassieke -en enigszins uitgekauwde- ingrediënten toch een boeiend en spannend verhaal kunt schrijven, bewijst Luijten met ‘Verast’. Zo is er Cools, een onbehouwen, cynische commissaris die vooral zijn eigen zin doet en overal mee lijkt weg te komen, maar toch een klein hartje heeft. Hoeveel thrillers zijn er niet gestoeld op zo’n karakter? En toch voelt het personage aan als een verfrissend nieuw karakter. Het is moeilijk om er een vinger achter te krijgen waarom dit zo is. Is het de hele entourage? De manier waarop het figuur gestalte krijgt? Ook met de thematiek van het verhaal lijkt hetzelfde aan de hand. De rol van de media in een politieonderzoek en een weerbarstige commissaris die botst met hogerhand vanwege politieke belangen zagen we ook al veel vaker in thrillers, net als een psychopaat die het op een politiespeurder voorzien heeft.

Realiteit?
Of is het omdat dit verhaal zo akelig dicht tegen de realiteit aanschurkt? Het over het algemeen zeer realistische verhaal zorgt voor extra spanning en angst bij de lezer: dit is geen ver-van-mijn-bedshow, maar kan zomaar waarheid worden. Met zeer weinig middelen kan je veel schade berokkenen en dat stemt tot nadenken en somberheid. Alleen daarom al is het een zeer beklemmend verhaal. Maar het is vooral realistisch omdat plaatsen en personen herkenbaar zijn. Voor wie Antwerpen en de belangrijkste personen daar een beetje kent, is ‘Verast’ een feest van herkenning.

In balans
Het boek is zonder meer in balans. Luijten beschrijft detaillistisch, zonder langdradig te worden. Hoofdpersonage Cools leer je voldoende kennen, zonder al zijn geheimen en nukken te kennen. En er zijn de beeldende en soms gruwelijke beschrijvingen van gebeurtenissen, waarbij er ruimte genoeg blijft voor de fantasie van de lezer en het vormen van beelden in je hoofd. En, gelukkig, naast alle ellende van het verhaal neemt humor een belangrijke plaats in in het verhaal.

Het verhaal wordt zo goed als chronologisch verteld en ‘Verast’ kent eigenlijk maar een verhaallijn. Dit maakt het makkelijk te volgen. Saai wordt het overigens nergens, Luijten weet de spanning er continu gedoseerd in te houden in de zoektocht naar de waarheid.

Conclusie
Hugo Luijten schreef eerder een bundel met korte verhalen en een roman. ‘Verast’ is zijn thrillerdebuut. En zo moet worden gezegd: een zeer verdienstelijke eerste thriller.

De perfecte thriller bestaat, net zoals de perfecte moord, niet, maar ‘Verast’ komt wel aardig in de buurt. Of Luijten opnieuw een topthriller weet te schrijven, weten we snel: een vervolg (‘De Brexit-moorden) verschijnt over enkele maanden.

 

Stef Cools is een Antwerpse politiecommissaris met nog flink wat jaren voor de boeg maar die door een ongelukkige actie in het verleden geen carrièreperspectief meer heeft. Als hoofd van de afdeling Georganiseerde Misdaad – die hij samen met drie collega’s bemant – krijgt hij te maken met een grote bioscoopbrand waarbij ruim dertig doden en nog een tientallen gewonden vallen (“Pompeji aan de Schelde”). De populistische burgemeester Denayer – mooie naam voor een politicus – roept al gauw dat het om een terroristische aanslag gaat en Cools’ hoofdcommissaris volgt zijn baas gedwee. Toch zijn er voldoende redenen om aan te nemen dat IS hier niet achter zit, ook al claimen ze de daad.

Persoonlijke vete
Korte tijd later volgt een tweede brand in het Sportpaleis en Cools’ ex-echtgenote en  zoontje zijn onder de bezoekers. Langzaam wordt het de commissaris duidelijk dat het hier om een persoonlijke vete gaat. Zeker als de dader hem zelf belt.  Cools moet dus op meerdere fronten tegelijk vechten en dat gaat gezien zijn opvliegend karakter niet van een leien dakje. Dat Denayer hem daarbij in de media openlijk afvalt, draagt niet bij aan een oplossing. Dan volgt er een derde bedreiging…..

Good read
Verast is de eerste thriller van de Nederlandse historicus en schrijver Hugo Luijten (1969) die in Antwerpen woont. Hij publiceerde eerder een verhalenbundel en de oorlogsroman Offer voor een verloren zaak. Zijn thriller is een tegenstelling tot de titel wel een verrassing. Niet in de zin van origineel, gezien de soms wat karikaturaal aandoende personages, plotontwikkelingen en maar wel qua benadering van actuele maatschappelijke vraagstukken.  Ook beperktere omvang  was het boek ten goede gekomen. Los daarvan is Verast een ‘good read’ met genoeg vaart, spanning en sfeer om zeker uit te kijken naar Luijtens tweede.
 
GESPREK HUGO LUIJTEN
Af en toe krijg je de gelegenheid een auteur te laten reageren op een recensie. Dat was ook het geval met Hugo Luijten, die 24 november jl. te gast was in de boekhandel van Wim Krings in Sittard. Luijten (Nieuwstadt, 1969) stapte een jaar of vijf geleden over naar het schrijverschap, na 25 jaar leraar geschiedenis te zijn geweest: “Uiteraard probeer ik van mijn pen te leven, maar dat kan nog niet alleen van de fictie dus werk ik ook nog altijd in opdracht. Dat doe ik de helft van de tijd in Antwerpen en de andere helft in Heel (Midden-Limburg). Voor mij als Europeaan een goede mix: als stadsmens hou ik ontzettend van Antwerpen en als Europeaan vind ik het ook zeer aangenaam deels ook in een nader land te wonen. Het beste van beide werelden, zogezegd.”

Debuut
Hij besprak literatuur en bespreekt historische onderwerpen in het cultuurprogramma van L1-radio en verdient ook zijn sporen in de schutterij- en carnavalswereld. Maar in de eerste plaats is hij toch schrijver. Hij debuteerde in 2017 met de roman Offer voor een verloren zaak, over de Eerste Wereldoorlog. “Dat was een onderwerp dat, als historicus,  dicht bij me lag. En dat is wel nodig bij een eerste roman omdat je er dan achter komt dat een boek schrijven ook ambachtelijk werk is. Het verkocht niet slecht, zodat het ambacht me wel bleek te liggen.”
 
Thriller
Verast is een echte thriller, een policier, geen roman. “Ik lees zelf graag thrillers en met name die Scandinavië. Waarom? Omdat ik van de spanning hou. Dus de uitdaging was voor een tweede boek uit te vinden hoe spanning in literatuur werkt. Want hoe je het ook went of keert: de bottomline voor een thriller is: is het spannend of niet? Enfin, dat heb ik onderzocht.”
De aanleiding voor het boek blijkt alledaagser. “Na de aanslagen in Brussel en Parijs liep ik met mijn zoontje door Antwerpen. De stad was toe vergeven van bewapende militairen en beveiligingen. Bij een drukke bioscoop realiseerde ik me in een keer dat wanneer er iemand begint te schieten of een andere vreemde actie doet, en die militairen gaan schieten, wij er midden tussenin zitten en je maar moet hopen dat het goed afloopt. Dat zette me aan het denken over de waanzin van de terrorisme- en beveiligingswedloop waar we vandaag de dag inzitten.”

Commissaris
Commissaris Stef Cools van de Antwerpse politie is een man die je al lijkt te kennen: een wat uitgebluste, grumpy en cynische cop met het hart op de goede plek. “Door die herkenbaarheid komen de gewelddadige aanslagen extra binnen. Het stelde me ook staat mijn eigen boosheid onder woorden te brengen, want dat cynisme binnen de politie is realistisch. Net als de starre bazen, die ik ook uit eigen ervaring ken. Bovendien kon ik op deze manier – ook als contrast – de aanslagen gedetailleerder beschrijven.”
Het onderliggend thema politiek en media, ligt Luijten na aan het hart. “Ik ben maatschappelijk betrokken en erger me soms dood aan de (schijn)veiligheid waar mee wij als burgers worden opgescheept. Dat kon ik er ook lekker in kwijt.”

Brexit
Zoals een rechtgeaarde flik in de Vlaamse thrillerwereld lijkt ook Stef Cools de hoofdrol te gaan spelen in een serie waarvan Verast dan ook het eerste deel is. Luijten tot slot: “Cools is tijdens het schrijven ook een beetje mijn maatje geworden, dus wil ik ook met hem verder gaan. Deel twee over hem en zijn team is in de maak en het is de bedoeling dat het in mei verschijnt. Titel? De Brexit-moorden.” We gaan het zien en lezen. Theresa May, eat your heart out!