Veel lezers zullen met wat argwaan uitgekeken hebben naar het vervolg op de succesvolle Millennium-serie van de in 2004 overleden Stieg Larsson. Kan dat wel, een andere auteur een nieuw verhaal laten schrijven met Lisbeth Salander en Mikael Blomkvist in de hoofdrol?  Larssons vriendin Eva Gabrielsson was fel tegen. Maar de erven van Larsson gaven groen licht aan David Lagercrantz. Millennium, het tijdschrift van Blomkvist en Eirka Berger, maakt moeilijke tijden door. De nieuwe eigenaren willen Mikael Blomkvist buitenwerken.  Wanneer Frans Balder Blomkvist contacteert ruikt deze een nieuwe scoop, die hijzelf en het blad broodnodig heeft. Balder is specialist op het vlak van kunstmatige intelligentie. Hij beschikt over bezwarende informatie over de Amerikaanse en Zweedse inlichtingendienst en had contact met Lisbeth Salander. Maar Balder wordt vermoord. Zijn autistisch zoontje August was getuige van de moord. Blomkvist en Salander slaan de handen in elkaar en zetten alles op alles om de zaak uit te spitten en de kwetsbare August uit handen van de misdadigers te houden. "Wat ons niet zal doden" is een spannende en goed geschreven thriller die trouw blijft aan de sfeer en karaktertekeningen van de Millenniumtrilogie. De argwaan was niet nodig. Wellicht volgen er nog delen; ik ben er niet rouwig om.  

Wie had ooit gedacht dat dit zou verschijnen, een vierde deel in de befaamde Millienium-trilogie van de betreurde, maar na zijn dood oh zo succesvolle Stieg Larsson (1954-2004). Hij kreeg niets mee van het succes, net zo min als dat zijn vriendin Eva Gabrielson er een Kroon van terug zag. Hoewel zij claimt nog een halve opzet voor deel vier in de kast te hebben liggen, gaan de uitgever en de erven Larsson (zijn vader en broer, waar hij geen contact mee had) (wederom) met de poen en de eer strijken. En David Lagercrantz natuurlijk, want aan hem de eer Wat ons niet zal doden te schrijven. En van de taak heeft hij zich zeer bekwaam gekweten. Met een eigen stem en niet in de verleiding komend om  een Larsson copycat te worden. Dat maakt een oordeel over het boek meteen ook zo lastig; het aloude verhaal van de appels en de peren. En je geheugen speelt natuurlijk ook een spelletje met je: was de trilogie ook net zo goed als je je denkt te herinneren en vergelijk je deel vier dan ook niet met een soort 'mindfuck'? Dus blijft over Wat ons niet zal doden op zijn eigen merites te beoordelen.
Conclusie: Lagercrantz is er in geslaagd een prima thriller te schrijven en in de geest van Stieg Larsson. Behulpzaam daarbij is dat hij dezelfde setting gebruikt, de redactie en de uitgevrij van het opinieweekblad Millennium (dat gelijkenis vertoont met Larssons eigen tijdschrift Expo - zie voor het enige interview met hem www.stieg-larsson.nl) evenals dezelfde hoofdpersonages, Mikael Blomkvist  en Lisbeth Sallander. Met name die laatste krijgt deze keer figuurlijk wat meer vlees aan de botten. De plot die Lagercrantz bedacht is gecompliceerd, maar wel zeer actueel en biedt hem voldoende mogelijkheden om Larssons - al of niet terechte - paranoia met de lezer te delen. echter niet zo dwingend en intensief zoals dat in diens boeken gebeurde. Al met al een prima thriller en met een einde dat de deur voor een mogelijk deel vijf wijd open laat staan. En daar kijken we dan toch weer naar uit.

Toen ruim tien jaar na de dood van Stieg Larsson werd aangekondigd dat er een vierde deel in de Millenniumreeks zou verschijnen, had ik daarbij mijn bedenkingen. Ik heb genoten van de Millenniumtrilogie en zag een vervolg hierop vooral als een leuke bron van inkomsten voor de erfgenamen van Larsson.

Ook David Lagercrantz, die dit vierde deel moest schrijven, zei me niets. Ik had dan ook geen hoge verwachtingen van Wat ons niet zal doden. Ik heb zelfs even getwijfeld of ik er überhaupt aan moest beginnen, maar nieuwsgierig als ik ben, kon ik het toch niet laten. En ik heb er absoluut geen spijt van!

Omstreden of niet, Wat ons niet zal doden is een prima thriller! Het geweld is minder heftig dan in de eeste drie delen, maar dat maakt het verhaal niet minder spannend. Dat dit vierde deel minder bloederige horrorscenes bevat, heeft wellicht ook met het onderwerp te maken: kunstmatige intelligentie leent zich hier minder goed voor dan vrouwenhandel.

In Wat ons niet zal doden krijgt Mikael Blomkvist een telefoontje van professor Frans Balder, een autoriteit op het gebied van kunstmatige intelligentie, die zegt zeer gevoelige informatie te hebben over de Amerikaanse inlichtingendiensten. Blomkvist hoopt met deze informatie de scoop te hebben die hijzelf en Millennium zo hard nodig hebben. Ook blijkt Balder contact te hebben gehad met Lisbeth Salander. Nog een reden voor Blomkvist om Balder op te zoeken. Maar de ontmoeting loopt niet zoals gepland...

Net als Stieg Larsson, bouwt Lagercrantz de spanning langzaam op en neemt hij de tijd voor uitvoerige beschrijvingen van personages en situaties. En hoewel Wat ons niet zal doden zich qua omvang kan meten met de eerste drie delen, las ik er toch een stuk sneller doorheen. Persoonlijk vind ik de schrijfstijl van Lagercrantz prettiger dan die van Larsson. Lagercrantz schrijft in mijn ogen een stuk vlotter en leesbaarder. Het verhaal is misschien minder verrassend dan de eerste drie delen, maar als Wat ons niet zal doden een op zichzelf staand boek was geweest, dan had volgens mij niemand eraan getwijfeld dat het gewoon een prima thriller is!