Amateurfotograaf Henk wordt op koninginnenacht 2009 voor het laatst gezien, daarna ontbreekt ieder spoor van hem. Na aanvankelijk af te wachten (een volwassen man die een nacht niet thuis slaapt is geen onrustwekkende verdwijning) start de politie toch een zoektocht op. Hoe langer Henk vermist blijft, hoe meer men ervan uit gaat dat hij het slachtoffer is geworden van een misdrijf. Alles wijst erop dat Frans betrokken is bij de dood van Henk. Hij wordt gearresteerd, veelvuldig verhoord, zijn gangen worden nagegaan. Naar mate het onderzoek vordert is het onderzoeksteam ervan overtuigd dat Frans Henk vermoord heeft. Frans komt voor de rechter en wordt veroordeeld. Zonder plaats delict, bekentenis, getuigen, moordwapen. En zonder lijk.

True crime
Het verhaal van ‘Moordzaak zonder lijk’ is een ‘true crime’, dus waargebeurd. Journalist Paul Bolwerk en thrillerschrijver Jac. Toes gingen grondig te werk om de zaak feitelijk juist en zo realistisch en volledig mogelijk weer te geven. Dat laatste moet toch lastig zijn gebleken, omdat het in deze zaak aan bewijs ontbreekt. Toes en Bolwerk baseerden hun verhaal vooral op gesprekken met betrokkenen, zoals politie, de zus van Henk, de ex-vriendin en een vriend van Frans. Gedurende het boek word je als lezer meerdere malen aan het twijfelen gebracht. Je kijkt mee over de schouder van het onderzoeksteam en bent er daarmee haast van overtuigd dat Frans de dader is van de moord op Henk. Maar later komt de advocaat van Frans aan het woord. Hoe kan er sprake zijn van moord als er geen lijk van Henk is gevonden (“Misschien is hij er gewoon vandoor”), er geen getuigen zijn van een criminele daad, etc. Indirecte bewijzen te over, maar keihard bewijs lijkt steevast te ontbreken. Frans is de enige die met zekerheid uitsluitsel kan geven over zijn betrokkenheid, maar hij hult zich telkens in stilzwijgen.

Karakters
Over de personages in ‘Moordzaak zonder lijk’ kom je veel te weten, maar niet via henzelf. Doorgaans laat een auteur je bij een thriller of roman in de hoofden van de personages kijken, zodat je weet wat ze denken en voelen. In dit boek is dat echter niet het geval. Je leert de personages kennen aan de hand van de verklaringen en feitelijke beschrijvingen, er komen zo goed als geen emoties aan te pas. De handel en wandel van Henk voor zijn vermissing worden tot in detail beschreven. Je krijgt een duidelijk beeld van wie Henk is. Een enigszins zwakbegaafde man met duidelijke seksuele behoeften, waar hij veel geld aan spendeerde. Maar die ook heel zorgzaam was voor zijn moeder, bij wie hij nog steeds inwoonde. Frans leer je als lezer nauwelijks kennen. Je leest wat anderen over hem zeggen, maar hij laat tijdens zijn verhoren en in de rechtbank niks los.

Nederlands recherchewerk
‘Moordzaak zonder lijk’ geeft een mooi inkijkje in het Nederlandse recherchewerk. Je krijgt van alles mee over aanpak, strategie, onderzoeksmethoden, verhoortechnieken, etc. Geen overdreven Amerikaanse toestanden, maar nuchter Nederlands politiewerk. Hier en daar is het ook wel even confronterend wat men van iemand boven water weet te krijgen en hoe makkelijk informatie door de politie boven water te krijgen is (zoals door middel van camerabeelden, telefoontaps, getuigenverklaringen, huiszoeking, digitale sporen op een door de verdachte gebruikte laptop, zendmastgegevens, sms-berichten, etc.). Iemands gangen nagaan blijkt eenvoudiger dan gedacht en veelomvattende resultaten op te leveren (weliswaar in deze zaak niet genoeg om ‘m sluitend te krijgen).

Moeilijk weg te leggen
De afloop van het verhaal ken je al als je het boek begint te lezen, dat staat immers voor op de kaft. Toch is het een boek dat je maar moeilijk weg kan leggen. Je wilt weten hoe en wat met Frans, de ontwikkelingen in de zaak volgen elkaar razendsnel op. De hele zaak is goed uitgezocht, met veel detail opgeschreven. Het zijn veel, heel veel details, maar Toes en Bolwerk herhalen telkens opnieuw, ze vatten tussendoor veel samen. Dit gebeurt bijvoorbeeld aan de hand van verhoren, waarin rechercheurs alles nog eens op een rijtje zetten. Hierdoor is het verhaal goed te volgen. Toes en Bolwerk vonden de juiste balans in hoeveelheid details, wisselen feitelijke beschrijven kunstig af met spannende ontwikkelingen. De samenwerking tussen een journalist en thrillerschrijver biedt dus duidelijk meerwaarde.

Conclusie
‘Moordzaak zonder lijk’ is een pageturner vanjewelste. Het is vlot geschreven, bevat veel detail, zonder dat dit de snelheid uit het verhaal haalt. Hoewel de afloop van het verhaal al op de kaft staat, is het moeilijk dit boek weg te leggen. De zaak is interessant, kent veel ontwikkelingen, die zorgen voor onverwachte wendingen. De combinatie van expertises van journalist Bolwerk en thrillerschrijver Toes maken van ‘Moordzaak zonder lijk’ zoveel meer dan een verslag van een opmerkelijke zaak, het levert een zeer verdienstelijke ‘truecrime-thriller’ op.