De grote doorbraak van James Ellroy (1948) naar bekendheid bij het grote publiek in Amerika – en daarbuiten – kwam met ‘L.A. Confidential’, de film uit 1997 van Curtis Hanson naar het gelijknamige boek uit 1990. Het was het derde boek van het fameuze LA-Quartet:  daarvoor waren verschenen De lange leegte (The Big Nowhere uit 1988) en De zwarte dahlia (The Black Dahlia uit 1987 en eveneens verfilmd, maar dan door Brian De Palma). Zwartboek L.A. (White Jazz) volgde nog in 1992.

Het eerste boek van het LA Quartet, Zwarte Dahlia, vertelt een onopgeloste moordzaak uit zijn jeugd, die veel weg had van de moord op Ellroy’s moeder. “Natuurlijk heeft de dood van mijn moeder mijn belangstelling voor criminaliteit sterk aangewakkerd. Met name dan de criminele en maatschappelijke historie van Los Angeles in de vijftig. Dat is een zeer rijke bron voor mij gebleken. Ik ben uit LA weggegaan toen ik het LA-Quartet af had en aan Amerikaans Riool begon te werken. Ik zal er ook nooit meer definitief terugkeren. Wel met periodes als het met mijn werk te maken heeft, zoals voor Gedumpt, dat oorspronkelijk een verhaal was voor Q Magazine.”

Na dat inmiddels fameuze LA-Quartet begint Ellroy aan een nieuwe trilogie: ‘USA Underworld’. Voor het eerste boek uit die serie, ‘Amerikaans Riool’, geldt nog meer dan voor het ‘L.A.-Qurartet’ de vraag, feiten of fictie? De auteur in een interview ten tijde van het uitkomen van de Nederlandse vertaling: “Uiteraard bevat het boek een aantal echte historische feiten: de geschiedenis rond de Mexicanen die hun krotten uitmoeten om plaats te maken voor het nieuwe stadion van de LA Dodgers; werkwijze van LAPD toentertijd; een aantal gangsters hebben echt bestaan, net zoals mensen als Howard Hughes natuurlijk.
"Het is de kunst verzonnen personen in je boek levensecht te doen lijken. Historische figuren en gebeurtenissen hebben dat niet nodig. Die kent iedereen. Geweld helpt het personage te verklaren. Het is nooit zomaar geweld om geweld. Alles staat in dienst van het personage.”
Amerikaans riool
Ellroys inspiratie voor Amerikaans Riool blijkt Libra van Don DeLillo te zijn, het boek over Lee Harvey Oswald: “Dat was zo goed dat ik nooit zelf een beter boek over de moord op Kennedy kon schrijven, maar wel over de vijf jaar die er aan vooraf gingen zonder de naam Oswald te gebruiken of de aanslag zelf. Het historisch perspectief op de maffia, de Cubaanse vluchtelingen, de gangsters en de FBI verschafte me die ruimte.”
Amerikaans riool is het fantastische begin van een drieluik over het naoorlogse Amerika en beschrijft de periode tussen 1958 en 1963.

Zes ruggen
Het tweede deel, Zes ruggen (The Cold Six Thousend uit 2001) loopt tot 1968 en gaat daar verder waar het eerste deel ophoudt: 22 november 1963 wanneer om 12.30 uur in Dallas president John F. Kennedy wordt doodgeschoten (door wie is voor velen nog een vraag en alleen voor de onderzoekscommissie Warren een weet). Wayne Tedrow jr. moet in Dallas voor zes duizend dollar iemand gaan vermoorden. Daar zijn ook aanwezig Ward J. Littel en Pete Bondurant, de hoofdpersonen uit Amerikaans riool. Met behulp van de (fictieve) personages vertelt hij in ruim 700 pagina’s zijn versie van de tumultueuze vijf jaar die volgen.

Het bloed kruipt
Het bloed kruipt  (Blood's a Rover uit 2009) is het laatste deel en speelt in de jaren ’68 tot ’73 tot aan het terugtreden van Richard Nixon. Samenvatten is nagenoeg onmogelijk; probeer een tzunamie maar eens in een fles te krijgen.
Met behulp van de (fictieve) personages uit de eerdere twee delen vertelt hij zijn versie van deze tumultueuze vijf jaar. Maar door zijn stijl lijkt hij feiten te vertellen. Afvuurt op de lezer. Kortaf. Met afkortingen. Gejaagd. Bijvoeglijke naamwoorden ontbreken. Ingevoegde transcripties en documenten. Een waar pandemonium waarin alle bekende figuren uit die periode een grotere of kleinere en een fraaie of minder fraaie rol spelen. Die spelen zij in de gebeurtenissen in een tijdspanne van de Amerikaanse geschiedenis die iedereen in het geheugen gegrift staan: de moorden op Robert Kennedy en Martin Luther King en de escalatie van de oorlog in Vietnam. Hij beschrijft het alsof hij er zelf bij is geweest.

Of, zoals wijlen Martin Bril ooit schreef over de boeken van Ellroy: “Duizelingwekkende mix van feiten en fictie, koud en genadeloos genoteerd in een tempo dat de lezer ademloos achterlaat.”

Ellroy begon het interview toentertijd met een correctie: hij vindt zichzelf geen thrillerauteur, maar een schrijver van historische fictie. “Ik hou ervan de geschiedenis te herschrijven met mijn eigen interpretatie en met mijn eigen details. Verschillende tijden, verschillende gebeurtenissen op verschillende plaatsen. Omdat ik het meeste zelf heb meegemaakt wil ik er in mijn werk naar teruggaan om het vanuit een ander perspectief nog eens te beleven. Het is enorm bevredigend omdat je je eigen jeugd van afstand, maar veel bewuster herleeft.”

OK. Het bloed kruipt is dus de moderne geschiedenis van Amerika volgens James Ellroy, The demon dog of American fiction volgens zijn antwoordapparaat.